Америкийн Гастроэнтерологийн коллегиос гаргасан Хеликобактер пилорийн халдварын эмчилгээний удирдамж

2007 оны 8 сарын 21-нд Америкийн Гастроэнтерологийн коллегиос (ACG) Хеликобактер пилорийн халдварын эмчилгээний удирдамжийг гаргасан ба American Journal of Gastroenterology-ийн найман сарын дугаарт хэвлүүлсэн байна.

“ Helicobacter pylori ( H. pylori) нь дэлхий нийтээр хүний хамгийн түгээмэл халдваруудын нэг байсаар байгаа ба энэ нь архаг гастрит, peptic ulcer disease (PUD) болон ходоодны хорт хавдар зэрэг хоол боловсруулах дээд замын хэд хэдэн ноцтой өөрчлөлтүүдтэй холбоотой байгаа юм.” гэж William D. Chey, MD, FACG, AGAF, FACP, from the University of Michigan Medical Center in Ann Arbor, Michigan, and Benjamin C.Y. Wong, MD, PhD, FACG, FACP, from the University of Hong Kong, and colleagues from the Practice Parameters Committee of the ACG-аас бичжээ. “H. pylori-ийн тархалт нь нийгэм эдийн засгийн байдалтай нягт холбоотой байдгаас энэхүү халдвар нь Америкийн Нэгдсэн Улс зэрэг хөгжингүй орнуудыг бодвол хөгжиж буй орнуудад түгээмэл байдаг. Хэдий тийм ч Америкийн Нэгдсэн улсын хүн амын ойролцоогоор 30-40% нь H. pylori-ийн халдвартай байгаа юм.“

ACG-оос хамгийн сүүлд 1998 онд H. pylori-ийн эмчилгээний удирдамжийг гаргасанаас хойш оношилгоо, эмчилгээний талаар нилээд их шинэ баталгаа нотолгоонууд бий болжээ. Тиймээс Practice Parameters Committee and Governing Board of the ACG-ийн гаргасан энэхүү шинэчилсэн удирдамж нь H. pylori-ийн халдвартай өвчтөнүүдийн эмчилгээнд дөхөм үзүүлэх нь лавтай.

Судлаачид Medline, PubMed болон Cochrane Database-д байгаа товч зөвлөмж болон нарийвчлан дүрсэлсэн тайлбар, баримт нотолгоог судалсаны үндсэн дээр энэхүү удирдамжийг боловсруулсан байна.

H. pylori-ийн оношилгоонд дурангийн болон дурангийн бус аргуудыг ашиглаж байна. Оношлох үйл ажиллагааны сонголт нь өвчтөн бүрт өвөрмөц бөгөөд дуран хийх хэрэгцээ, халдварыг магадлах урьдал тест, тухайн орон нутагт хэрэглэж байгаа тестийн аргачлал, тестийг гүйцэтгэх онцлог хийгээд үнийг тооцож үзэх нь зүйтэй.

Урьдал тестээр H. pylori-ийн халдвартай байх магадлал бага бүхий хүн амд дурангийн бус тест болох амьсгалын уреаз болон өтгөнд антиген илрүүлэх тест хийх нь позитив үр дүнг урьдчилан тааварлахад эсрэгбие илрүүлэх тестээс илүү байдаг. Эсрэгбие илрүүлэх тест нь халдварын дархлалын урвалыг илрүүлдэг бол уреаз тест болон өтгөнд антиген илрүүлэх тест нь H. pylori-ийн идэвхитэй халдварыг илрүүлдэг.

H. pylori-ийн эрадикаци болгох шаардлагатай заалт нь PUD, ходоодны салст холбоот лимфоид эдийн лимфома (MALToma) болон шинжлэгдээгүй диспепси орно. Өнөөг хүртэл үйл ажиллагааны гаралтай диспепси, ходоод улаан хоолойн сөөргөө өвчин (GERD), стеройд бус үрэвсэлийн эсрэг эм хэрэглэдэг, төмөр дутлын анемитай юмуу ходоодны хавдар үүсгэгч эрсдэлт хүчин зүйлтэй үед H. pylori-ийн тест хийх шаардлагатай эсэх нь маргаантай байсаар байна. Хэдий тийм ч үйл ажиллагааны гаралтай диспепситэй өвчтөнүүдийн заримд H. pylori-ийн эрадикаци болоход сайжрал өгдөг ба саяханы баримтаар H. pylori-ийн халдвар болон шалтгаан тодорхойгүй төмөр дутлын цус багадалт нь хоорондоо холбоотой байж болох юм гэж үзжээ.

H. pylori-оо эмчлүүлсэн PUD-тэй өвчтөнүүд, H. pylori холбоот MALToma-тай, ходоодны хорт хавдарын эрт үед тайралт хийлгэсэн байдалттай өвчтөнүүдэд H. pylori-ийн халдварын эрадикацийг батлах тест хийх нь зүйтэй ба тогтвортой диспепсийн шинж тэмдэг бүхий бол тест ба эмчилгээ гэсэн стратегийг баримтлана.

Зөвшөөрөгдөөд буй H. pylori-ийн эхний шатны эмчилгээ нь протоны шахуургын хоригч (PPI), кларитромицин болон амокцилин юмуу метронидазолоос бүрдсэн эсвэл PPI, бисмут, тетрациклин болон метронидазол бүхий 10-14 өдрийн курс эмчилгээ юм.

Кларитромицинд тэсвэртэй H. pylori өссөнөөр протоны шахуургын хоригч (PPI), кларитромицин болон амокцилинаас бүрдэх эхний шатын эмчилгээний эрадикацийн хувь дэлхий нийтээр 70-85% болж буураад байна. Долоон өдрийн дэглэм нь 14 өдрийн дэглэмийг бодвол эрадикацийн хувь бага байдаг.

“H. pylori-ийн эсрэг эмчилгээ үр дүнгүй болоход хүргэдэг чухал урьдал нөхцөлд сайжрал муу байх болон антибиотикт тэсвэрт байдал ордог” гэж судлаачид тэмдэглэжээ. “ Эмч нарт антибиотикт тэсвэрт байдал үүсэх болон эмчилгээ үр дүнгүй болох магадлалыг хамгийн бага байлгахаар эмийн ачааллыг тооцож жор бичих нь бэрхшээлтэй байдаг… Зарим нэг баримтаар тамхи татах, архины хэрэглээ болон хоолны дэглэм нь амжилттай эрадикаци болоход муугаар нөлөөлдөг байж болох.”

Эхний шатны эмчилгээний өөр нэг сонголт нь бисмут агуулсан 7-14 өдрийн дөрвөл дэглэм юм. Түүнчлэн Европын судалгаанд нийтлэгдсэн 10 өдрийн цуврал эмчилгээ нь найдвар төрүүлэхүйц байгаа боловч энэхүү дэглэмийг Хойд Америкт зөвшөөрөөгүйгээс стандарт эхний шатны эмчилгээ болж хараахан чадаагүй байна. Цуврал эмчилгээ нь PPI болон амокцилины 5 өдрийн курсын дараагаар дахин 5 өдөр хэрэглэх PPI, кларитромицин болон тинидазолоос тогтдог.

Бисмут бүхий дөрвөл эмчилгээ нь тэсвэртэй H. pylori-ийн халдварын эсрэг ихээхэн түгээмэл хэрэглэгддэг дэглэм юм. Сүүлийн үеийн судалгаагаар тэсвэртэй халдвар бүхий өвчтөний эмчилгээнд PPI, левофлоксацин болон амокцилины хослол бүхий 10 өдрийн эмчилгээ нь бисмут бүхий дөрвөл эмчилгээг бодвол илүү үр нөлөөтэй, зохимжтой гэж үзэж байна. Гэхдээ энэ нь Америкийн нэгдсэн улсад зөвшөөрөгдөөгүй байгаа юм.

Сүүлийн үеийн зарим судалгаанд рифабутин (эрадикацийн хувь 38-91%), фуразолидон (эрадикацийн хувь 52-90%) гэх мэт бисмут бүхий дөрвөл эмчилгээний сонголтыг левофлоксацин бүхий гурвал эмчилгээтэй харьцуулсан байна.

American College of Gastroenterology Issues Guidelines for Treatment of Helicobacter pylori Infection