Ховдол хоорондын таславчийн гажиг

Ventricular septal defect

Тодорхойлолт

Ховдол хоорондын таславчийн эмгэг цоорхойг хэлнэ.

Хэлбэрүүд

• Perimembranous (насанд хүрэгчидэд хамгийн түгээмэл) (аортын регургитацитай холбоотой)
• Trabecular (насанд хүрэгчидэд хоёрдугаарт түгээмэл тохиолдоно) (олон тооны байж болно)
• Inlet (хойд хэсгийн атриовентрикуляр суваг) (тосгуур-ховдолын таславчийн гажигтай холбоотой)
• Outlet (supracristal, subpulmonic, doubly committed) (Азийн хүн амд түгээмэл) (аортын регургитацитай хүчтэй холбоо хамааралтай)
• Malalignment (Фаллотын дөрвөл, артерийн битүүрээгүй цорго)

Шунт

• Зүүнээс баруун

Анамнез

• Шинж тэмдэггүй (залуу өвчтөнүүд болон жижиг шунтын үед)
• Ачааллын үед амьсгаадах
• Ядрах
• Зүрхний дүүргэлтийн дутагдал

Бодит үзлэгт

• Астеник галбир (томоохон шунттай үед)
• Гүрээний лугшилт буурсан
• Зүрхний оройн импульс гадна тийш шилжсэн
• Зүүн ховдолын импульс гипердинамик болсон
• “Усны хоолойн” пульс
• Аортын регургитацийн шинж тэмдэг
• Митрал регургитацийн шинж тэмдэг
• Эйзенменгерийн хамшинж (цианоз, clubbing, гурван хавтаст хавхлагын регургитаци, уушигны артерийн регургитаци)

Зүрх чагналт

• Систолын шуугиан, өвчүүний зүүн ирмэгийн дагуу сайн сонсогдоно (ихэвчлэн систолын чичиргээтэй холбоотой)
• S3 (томоохон хэмжээний шунт юмуу зүүн ховдолын дутагдалын үед)
• Митрал хавхлагын хөндлөн огтлолоор диастолын хүржигнээн (томоохон шунтын үед)
• Аортын хавхлагын баруун хавтасын унжилтаас хоёрдогчоор үүссэн аортын регургитацийн үеийн диастолын шуугиан
• Митрал регургитацийн үеийн систолын шуугиан
• Гурван хавтаст хавхлагын регургитацийн үеийн систолын шуугиан
• Уушигны артерийн регургитацийн үеийн диастолын регургитаци (уушигны артерийн гипертензиэс үүдэлтэй Graham-Steell-ийн шуугиан)

Электрокардиограм

• Хэвийн (жижиг шунтын үед)
• Зүүн тосгуурын томрол
• Зүүн ховдолын гипертрофи
• Хоёр ховдолын гипертрофи
• Баруун тосгуурын томрол
• Тосгуурын хэм алдагдал (түгээмэл бус)

Цээжний рентген

• Хэвийн (жижиг шунтын үед)
• Зүрх томрол (зүүн тосгуур, зүүн ховдол болон уушигны артерийн томролоос үүдэлтэй)
• Уушигын шунтын судасжилт
• Аортын товруу жижиг байх
• Баруун ховдолын томрол, ерөнхий уушигны артерийн томрол, уушигны артерийн гипертензи юмуу инфундибулын стеноз бүхий өвчтөнүүдэд уушигны судасжилт буурах

Зүрх сэтгүүрдэлт

• Хөндийн вен болон баруун тосгууртай харьцуулахад баруун ховдолын хүчилтөрөг нэмэгдсэн байна.
• Зүүн вентрикулографид зүүнээс баруун шунт, митрал регургитаци тодорхойлодоно.
• Суправалвулар аортографид аортын регургитаци тодорхойлогдох
• Qp/Qs тодорхойлох
• Уушигны артерийн даралт, уушигны судасны эсэргүүцэл, баруун ховдолын гарах замын бөглөрлийг тодорхойлох

Эмийн эмчилгээ

• Эндокардитаас сэргийлэх
• Зүрхний дараах ачааллыг бууруулах (гидралазин, нитрат, АХФ дарангуйлагчид г.м)
• Зүрхний гликозидууд, диуретикууд

Мэс заслын эмчилгээ

• Qp/Qs ≥1.5:1 аортын регургитаци илэрсэн, зүүн зүрхний тэлэгдэл болон давшингуй/дахин давтагдсан халдварт эндокардит илэрсэн бол мэс заслын нөхөөс хийх
• Транскатетер хаалт

М-моде

• Зүүн тосгуурын тэлэгдэл
• Зүүн ховдолын тэлэгдэл
• Зүүн ховдолын эзэлхүүний ачаалал (гиперкинези бүхий зүүн ховдолын тэлэгдэл)
• Гурван хавтаст хавхлагын систолын чичиргээ
• Уушигны артерийн хавхлагын систолын чичиргээ

2D

• Бүрэн үнэлгээ хийхэд олон тооны цонх болон харалтууд шаардлагатай
• Зүүн тосгуурын тэлэгдэл
• Зүүн ховдолын тэлэгдэл
• Зүүн ховдолын эзэлхүүний ачааллын дүр зураг (гиперкинези бүхий зүүн ховдолын тэлэгдэл)
• Гол уушигны артери болон уушигны артерийн салаануудын тэлэгдэл
• Баруун ховдолын гипертрофи (уушигны артерийн гипертензийг сэжиглэнэ)
• Аортын хавхлагын унжилт байгаа эсэх, гурван хавтаст хавхлагын цүлхэн (ховдол хоорондын таславчийн аневризм), эндокардит болон эндартерит илэрсэн эсэхийг үнэлэх
• Зүүн ховдолын систолын глобал болон сегментийн үйл ажиллагааг тодорхойлох

Perimembranous

• Парастернал урт тэнхлэгийн харалт (трансдюсерийг дотогш хазайлгах шаардлагатай болж болно)
• Аортын хавхлагын парастернал богино тэнхлэгийн харалт (9 цагаас 12 цагийн байрлалд)
• Зүрхний оройн таван хөндийт харалт
• Субкостал таван хөндийт харалт
• Гурван хавтаст хавхлагын цүлхэн (ховдол хоорондын таславчийн аневризм) тэмдэглэгдэж болно

Trabecular

• Парастернал урт тэнхлэгийн харалт
• Хөхлөг булчингийн түвшинд зүүн ховдолын парастернал богино тэнхлэгийн харалт
• Зүрхний оройн түвшинд зүүн ховдолын парастернал богино тэнхлэгийн харалт (зүрхний оройн ховдол хоорондын таславчийн цоорхой)
• Зүрхний оройн дөрвөн хөндийт харалт (Т артифакт харагдаж болно)
• Зүрхний оройн таван хөндийт харалт (Т артифакт үзэгдэж болно)
• Субкостал дөрвөн хөндийт, таван хөндийт болон богино тэнхлэгийн харалт

Outlet

• Трансдюсерийг дээшээ чиглэлд хазайлгаж цагийн зүүний дагуу эргүүлэлт бүхий парастернал урт тэнхлэгийн харалт
• Аортын хавхлагын парастернал богино тэнхлэгийн харалт (12 цагаас 3 цагийн хооронд)
• Дээшээ чиглэлд хазайлгасан субкостал таван хөндийт харалт
• Аортын хавхлагын субкостал богино тэнхлэгийн харалт

Inlet

• Митраль хавхлагын парастернал богино тэнхлэгийн харалт
• Хөхлөг булчингийн түвшинд зүүн ховдолын парастернал богино тэнхлэгийн харалт
• Зүрхний оройн дөрвөн хөндийт харалт (трансдюсерийг хойш хазайлгаж)
• Субкостал дөрвөн хөндийт харалт (трансдюсерийг хойш хазайлгаж)
• Митрал хавхлага болон зүүн ховдолын субкостал богино тэнхлэгийн харалт
• Тосгуур-ховдолын таславчийн бүрэн болон бүрэн бус гажигийг үнэлэх

Doppler

• Өнгөт Допплер урсгал нь систолын үеийн өндөр хурдтай турбулент (мозайк) зүүнээс баруун шунт урсгалыг тодорхойлоход ихээхэн тустай
• Аортын регургитаци илэрсэн эсэх болон хүндийн зэрэглэлийг үнэлэх
• Митрал регургитаци илэрсэн эсэх болон хүндийн зэрэглэлийг үнэлэх
• Гурван хавтаст хавхлагын регургитаци илэрсэн эсэх болон хүндийн зэрэглэлийг үнэлэх
• Баруун ховдолын гарах замын бөглөрөл илэрсэн эсэх болон хүндийн зэрэглэлийг үнэлэх
• Уушигны артерийн гипертензи бүхий өвчтөнүүдэд изоволум сулрал болон диастолын эрт үеийн баруунаас зүүн шунтыг илрүүлэх
• Qp/Qs-ийг тодорхойлох
• Тайван болон ачааллын үеийн SPAP/MPAP/PAEDP-ийг тодорхойлох

Мэс заслын дараа

• Үлдэгдэл шунт илэрсэн эсэх болон хүндийн зэрэглэлийг тодорхойлох
• Зүүн тосгуур болон зүүн ховдолын хэмжээ, систолын глобал болон сегментийн үйл ажиллагааг тодорхойлох
• Тайван болон ачааллын үеийн SPAP/MPAP/PAEDP-ийг тодорхойлох

Чухал тэмдэглэл

• Ховдол хоорондын таславчийн гажиг нь хүүхдүүдэд ихээхэн түгээмэл тохиолддог төрөлхийн зүрхний гажиг боловч насанд хүрэгчидэд зөвхөн 10% илэрдэг төрөлхийн зүрхний эмгэг юм.

Эх сурвалж:

The Echogcardiographer’s Pocket Reference, page 239-243